از آیت الله طالقانی تا مسعود رجوی موافقان و مخالفان انحلال ارتش چه كسانی بودند؟
به گزارش سنج نیوز تسنیم نوشت: گروه های سیاسی چپ و راست بر انحلال ارتش و ایجاد ارتشی جدید و خلقی تاكید داشتند؛ اما امام خمینی (ره) و مردم معتقد به حفظ سازمان ارتش و تغییر سران و رویكرد آن بودند.
«بقا یا انحلال ارتش» یكی از بحث برانگیزترین موضوعات در چند ماه نخست بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود. بعضی از گروه های سیاسی با برگزاری تظاهرات های مختلف به دنبال انحلال ارتش بودند؛ اما امام خمینی، مردم و برخی از سازمان های سیاسی بر پاكسازی و بقای ارتش تاكید داشتند. مبحث «ارتش» در آن روزها به اتفاقاتی همچون غائله گنبد، حوادث كردستان، ناآرامی ها در خوزستان و سیستان و بلوچستان و تجاوزهای مرزی عراق پیوند خورده بود. ستاد ارتش در روز ۲۳ بهمن ۵۷ تحویل نمایندگان دولت موقت داده شد و تا انتخاب فرماندهان نیروها و یگان های ارتش، معاونان آنان كارها را برعهده گرفتند. همینطور در همان روز سرلشكر قرنی از جانب تاجر به ریاست ستاد ارتش انتخاب شد. قرنی روز بعد در حالیكه ماموران مسلح انتظامی كمیته انقلاب او را همراهی می كردند، به محل ستاد ارتش رفت و در محل كار خود مستقر شد. وی در شرایطی به محل كارش رفت كه به جز حدود ۵۰ نفر از جوانان مسلح هیچ كس در محوطه و ساختمان های ارتش نبود و بیشتر تلفن های این ساختمان ها هم قطع بود. قرنی عضو شورای انقلاب و نخستین رئیس ستاد ارتش بود. او یك چهره انقلابی بود كه گروه های چپ به شدت با او مخالف بودند. قرنی در نهایت در فروردین ماه ۵۸ مجبور به استعفا از ریاست ستاد ارتش شد تا جای خویش را به یك چهره همسو با دولت موقت یعنی سرلشكر ناصر فربد (عضو جبهه ملی) بدهد. او چند روز بعد توسط عوامل گروه فرقان در منزلش به شهادت رسید. چه كسانی به دنبال انحلال ارتش بودند؟ امام خمینی (ره) نخستین نفری بود كه از ارتش حمایت و بر ضرورت پاكسازی آن تاكید نمود. شاید نخستین اقدام امام در این رابطه، علاوه بر سخنانی كه قبل از آن در مورد ارتشی ها داشت، به حضور نپذیرفتن نمایندگان تظاهركنندگان خواهان انحلال ارتش باشد. از اولین روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گروه های مختلف به خصوص گروه های چپ همچون سازمان چریك های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق، تجدید سازمان ارتش را عمل ارتجاعی دانستند و خواهان انحلال ارتش شدند. سازمان چریك های فدایی خلق در روز ۲۳ بهمن ۵۷ در اعلامیه ای اعلام نمود: «ارتش حربه اصلی امپریالیسم و نوكرانش، به نیروی شكوهمند جانبازی توده های مردم درهم شكست و می رود تا فردا ارتش خلق بنیان گیرد.» این سازمان در روز ۲۵ بهمن هم در اطلاعیه ای خواهان نابودی تمام و كمال ارتش ضدخلقی و تشكیل ارتش مردمی شد. فردای آن روز یك راهپیمایی از دانشگاه صنعتی تا محل سكونت امام خمینی انجام شد. راهپیمایان بعد از عبور از خیابان های تهران به خیابان ایران مقابل محل سكونت امام رسیدند، اما امام نمایندگان آنها را به حضور نپذیرفت. در روز ۲۷ بهمن هم گروهی از معلمان كه به نظر می رسید وابستگی گروهی به چریك های فدایی خلق داشته باشند، در سالن آمفی تئاتر دانشگاه تهران خواهان خلع سلاح بازماندگان ارتش و انحلال ارتش و ایجاد ارتش خلقی شدند. در روز چهارم اسفند گردهمایی دیگری به دعوت این سازمان در دانشگاه تهران برگزار گردید كه در این گردهمایی گروه های مختلفی همچون سازمان مجاهدین خلق شركت داشتند. آنان در این اجتماع هم خواهان انحلال ارتش شدند. این اقدامات در حالی انجام گرفت كه چریك های فدایی خلق با برگزاری غائله در گنبد روبروی نیروهای ارتش و نیروهای مسلح ایستاده بودند. این غائله منجر به كشته شدن تعداد زیادی از مردم شد. چریك های فدایی خلق در غائله كردستان هم كه یك هفته بعد از پیروزی انقلاب شروع شده بود، نقش داشتند. سازمان مجاهدین خلق هم همچون گروه هایی بود كه به دنبال انحلال ارتش بود. این سازمان در روز سوم اسفند ۵۷ با انتشار اعلامیه ای خواهان انحلال ارتش شد. در این اعلامیه آمده بود: «تا انحلال ارتش ضدخلقی و برگزاری ارتش مردمی، این پیروزی از خطر شكست محفوظ نیست، چونكه چنانكه برادران ارتشی به خوبی می دانند سیستم حاكم بر این ارتش سیستمی ضدخلقی و در جهت حفظ منافع امپریالیسم است.» یكی از رهبران سازمان هم در مصاحبه ای تلویزیونی اظهار داشت: «از نظر ما بایستی ارتش به صورت كامل منحل بشود و یك ارتش مردمی از كلیه نیروها به وجود بیاید.» بعضی از افراد برجسته جبهه ملی همچون دكتر شایگان هم خواهان انحلال ارتش شدند. به دنبال صحبت های شایگان و سخنان مجری رادیو در خصوص پوشالی بدون ارتش، عده ای از پرسنل نظامی پادگان های شیراز اعتراض كردند. تكاوران نیروی دریایی ارتش در پادگان منجیل هم به این برنامه تلویزیونی اعتراض كردند. جبهه دمكراتیك ملی ایران (منشعب شده از جبهه ملی) هم كه توسط هدایت الله متین دفتری نوه دختری دكتر مصدق تشكیل شده بود، با صدور اعلامیه ای خواهان محو بنیادها و نهادهای ضدانقلابی ارتش و احتراز از بازسازی آن، قبول و تایید حقوق فرهنگی خودمختاری داخلی خلق های ایران شد. وی در سالروز درگذشت پدربزرگش (دكتر مصدق) هم با دعوت از عناصر و سازمان های ملی و انقلابی برای تشكیل جبهه دمكراتیك ملی یك طرح یازده ماده ای را عنوان نمود كه یكی از آنان محو بنیادها و نهادهای ضدانقلابی ارتش و ایجاد ارتش خلقی بود. جاما هم همچون گروه هایی بود كه همسو با گروه های چپ حركت می كرد و به شكلی تاكید بر انحلال ارتش و ایجاد ارتشی جدید داشت. سازمان نوید وابسته به حزب توده هم در روز ۲۳ بهمن اعلام نمود: «در ماشین و دستگاه پلیسی و نظامی رژیم شكاف عمیق افتاده، اما هنوز كاملاً درهم شكسته نشده است.» البته حزب توده در ادامه و برای حفظ بقای خود و انجام عملیات های جاسوسی، تصمیم گرفت در ظاهر با تصمیمات حاكمیتی نظام جمهوری اسلامی ایران همراهی كند. در این راستا حزب توده در روز ۲۴ بهمن در اطلاعیه ای تنها خواهان انحلال گارد شاهنشاهی شد. سازمان نوید وابسته به حزب توده ابتدا به دنبال انحلال ارتش بود؛ اما حزب توده برای حفظ بقای خود انجام عملیات های جاسوسی، تصمیم گرفت در ظاهر با تصمیمات حاكمیتی نظام جمهوری اسلامی ایران همراهی كند. گروه ماركسیست، لنینیست شفق سرخ هم ضمن حمله شدید به درخواست امام در خصوص خلع سلاح عمومی، اعلام نمود: «خلق ضربه به دشمن وارد كرده است، ولی دشمن خوانخوار هنوز زنده است. ملت حالا برای نبرد نهایی مسلح شده است، ولی شب و روز تبلیغ می شود كه تفنگ ها را تحویل دهیم؛ یعنی اینكه ملت در مقابل دشمن مسلح، خلع سلاح شود.» سازمان وحدت كمونیستی هم در ارگان مطبوعاتی خود با عنوان "رهایی" نوشت: «رژیم كنونی تمام تلاش خویش را برای حفظ ارتش به صورت گذشته انجام می دهد. ارتش عامل نهایی سركوبی است... امروز همان ارتش و پلیس با كمیته های جدیدالتاسیس وظایف گذشته را برعهده دارند.» جمعیتی با نام حزب میهن دوستان ایران هم با صدور اعلامیه ای از مسئولین كشور خواست كه اسلحه را از دست مردم ایران نگیرند. در اعلامیه مزبور آمده بود: «تاریخ ثابت كرده است كه یك ارتش كوچك و حرفه ای، همیشه می تواند خطرآفرین باشد، بنابراین هرچه سریعتر یك ارتش بزرگ خلقی مركب از مردم مجاهد و رزمنده به همراه افسران و درجه داران شریف تشكیل گردد.» گروهی از پرسنل وظیفه و كادر هم تحت عنوان «پرسنل انقلابی نیروهای مسلح» به برگزاری اجتماعات مختلف و بازگو كردن مواضع انتقادی درباره وضع جدید ارتش اقدام نمودند. همچون تعداد زیادی از این پرسنل در روز ۲۸ بهمن در مقابل پادگان قلعه مرغی اجتماع كردند و خواهان انحلال ارتش و تشكیل ارتش خلقی شدند. این گروه در روز پنجم اسفند هم با انتشار اطلاعیه ای خواهان انحلال ارتش و تشكیل ارتش خلقی شد. علاوه بر این گروهی هم كه خویش را پرسنل نیروهای سه گانه مسلح و رزمندگان خلق می نامیدند، با گردهمایی در دانشكده نفت آبادان، پیشنهاد انحلال كامل ارتش كنونی را عرضه كردند. ستاد كل ارتش گردهمایی نظامیان در خارج از پادگان ها را مغایر با اهداف ارتش دانست و عنوان كرد: «گردهمایی پرسنل نظامی در خارج از پادگان ها كه از سوی افراد غیرمسئول عنوان می شود، مخالف هدف های انقلابی ارتش ملی – اسلامی ایران است.» درخواست این گروه ها برای انحلال ارتش و تشكیل ارتش مردمی و خلقی با هدف تقویت بنیه نظامی و سیاسی خود و تضعیف حاكمیت انجام می گرفت. در واقع آنان با سر دادن شعار ارتش خلقی، به دنبال سهم خواهی از انقلاب اسلامی بودند. به صورت نمونه چریك های فدایی خلق از هواداران خود خواست تا كمیته های محلی را در دست بگیرند و عنوان كرد: «كمیته ها اولین گام در اعمال حاكمیت خلق در سطح شهر است.» امام خمینی از اولین روز پیروزی انقلاب اسلامی بر بقای ارتش و ضرورت پاكسازی آن تاكید نمودند و در مقابل خواست چریك های فدایی خلق و مجاهدین خلق ایستادند. چه كسانی مخالف انحلال ارتش بودند؟ امام در همان روز در دیداری اظهار داشت: «الان قوای انتظامی ملحق شده به ملت و در پناه اسلام واقع شد، چه قوای ارتشی و چه شهربانی و چه ژاندارمری و چه سایر قوایی كه ملحق شده به ملت و در پناه اسلام واقع شدند، احدی از مردم حق تعرض به آنها ندارد؛ تعارض به آنها تعرض به دولت اسلامی است؛ تعرض به دولت اسلامی تعارض به خداست.» این سخنان امام خمینی (ره) در واقع نخستین حمایت رسمی ایشان از نیروهای ارتش بود. نیروهای ارتش به مناسبت های مختلف به دیدار امام خمینی (ره) رفتند و همبستگی و وفاداری خویش را به انقلاب اسلامی اعلام نمودند. در یكی از این دیدارها كه در ایام پایانی سال ۵۷ انجام گرفت، امام خمینی فرمود: «... بحمدالله به خواست خدای متعال و قیام ملت و پشتیبانی شما نیروی هوایی ها و برخی از اقشار دیگر ارتش، بحمدالله این نهضت به نتیجه خود رسید... من با شما، هر دو سرباز اسلام هستیم. ما با ملت و شما با ملت هستید.» امام در پیام نوروزی سال ۵۸ هم عنوان كردند: «ارتش را تضعیف نكنید. ما نیاز به ارتش داریم. ملت نیاز به ارتش دارد. ارتش باید از سوی ملت حمایت بشود...» امام خمینی در ادامه در روز ۱۷ فروردین در جمع پرسنل نظامی و اهالی قم در مورد توطئه های دشمنان اظهار داشت: «... الان همین هایی كه به اسم فدایی خلق و نمی دانم چه توی مردم افتاده اند، همین ها مانع می شوند از اینكه برای این خلق یك زندگی درست بشود، به جهت اینكه این ها شلوغ می خواهند بكنند و دستور دارند از بالاترها كه من بیشترش اعتقادم هست كه از آمریكاست.» آیت الله طالقانی به اعضای سازمان مجاهدین خلق كه او را پدر طالقانی می نامیدند سفارش كرد كه دست از شعار انحلال ارتش بردارند، اما آنها همچنان خواهان انحلال ارتش بودند و سلاح هایی كه از ارتش گرفته بودند را پس ندادند. آیت الله طالقانی در مراسم بزرگداشت دكتر مصدق كه اعضای سازمان مجاهدین خلق و چریك های فدایی خلق حضور چشم گیری داشتند، اظهار داشت: «ارتش ما متلاشی شده است. این قدر شعار متلاشی شدن ارتش را ندهید، خدا می داند كه این شعار به مصلحت نیست. ارتش باید باشد، ارتش ملی، ارتش تصفیه شده.» البته اعضای سازمان مجاهدین خلق به سفارش های پدر طالقانی توجه نكردند و بر طبل انحلال ارتش كوبیدند. مسعود رجوی در همان مراسم اظهار داشت: «در نظام جمهوری اسلامی، برای ارتش هیچ جایی در مسائل درون مرزی و حل تضادهای درون خلق وجود ندارد. ارتش در این نظام، حافظ خلق در مقابل امپریالیست ها و تجاوزكاران و غارتگران است.» آیت الله طالقانی همینطور در رژه ای كه ارتش برای ابراز همبستگی با انقلاب اسلامی و نمایاندن وحدت و یكپارچگی ارتش با مردم در خیابان های تهران در روز ۲۸ اسفند انجام گرفت، از ارتشی ها كه با درك موقعیت انقلاب اسلامی و به نشانه ابراز همبستگی به تظاهرات پرشوری پرداختند، تشكر كرد. سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی هم كه اعضای آن همچون محسن رضایی و محمد بروجردی از فرماندهان برجسته سپاه شدند، از ابتدا از بقای ارتش حمایت كردند. این سازمان در روز ۱۶ فروردین با سخنرانی ابوالحسن بنی صدر اجتماعی در دانشگاه تهران تشكیل داد. سخنگوی سازمان در این مراسم اظهار داشت: «طرح شعارهای به ظاهر زیبا ولی غیرعملی و خطرناك همچون "انحلال ارتش" و "ایجاد ارتش خلقی" را به غایت انحرافی و فرصت طلبانه می دانیم كه در جهت تضعیف بنیه انقلاب اسلامی است.» آیت الله دستغیب در پیامی كه در روزنامه كیهان درج شد، اظهار داشت: «اگر این روزها انتقادی از جانب مراجع و روحانیون از ارتش می شود، منظور افسران، درجه داران و سربازان دلیر و خلقی نیست، بلكه هدف امرای فاسد وابسته به رژیم سابق و در خدمت امپریالیسم است.» آیت الله مكارم شیرازی هم در مقاله ای تحت عنوان «توطئه خطرناك» كه روز ۱۵ اسفند در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید، نسبت به خطر تاكید و اصرار برخی گروه ها و سازمان ها بر انحلال ارتش اخطار داد. دولت موقت هم هرچند از حفظ ارتش حمایت كرد، اما اقداماتی همچون كاهش مدت سربازی را انجام داد كه باعث تضعیف آن شد. پایانی بر مناقشات باوجود اینكه برخی گروه های سیاسی تلاش داشتند تا ارتش را منحل كنند، اما با حمایت امام خمینی (ره) و مردم ارتش به بقای خود ادامه داد. امام در روز ۲۶ فروردین به صورت قاطع از ارتش حمایت كرد و در جمع پرسنل پادگان فرح آباد كه به ملاقات ایشان آمده بودند، گفتند: «من اعلام می كنم كه اگر كسی با ارتش ما مخالفت امروز بكند، با اسلام مخالفت كرده است؛ با پیغمبر اسلام مخالفت كرده است. امروز ارتش، ارتش طاغوتی نیست؛ ارتش محمدی است.» در همین راستا در روز ۲۸ فروردین نام نیروهای مسلح از ارتش ملی – اسلام به "ارتش جمهوری اسلامی ایران" تغییر یافت. ستاد كل ارتش جمهوری اسلامی ایران با انتشار اطلاعیه ا اعلام نمود: «... ارتش بعنوان جزء ناگسستنی این ملت، با تعیین نام "ارتش جمهوری اسلامی ایران" به ایفای رسالت عظیم خویش در پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی در محدوده وظایف خود خواهد پرداخت.» امام هم در همان روز پیامی منتشر نمود و روز ۲۹ فروردین را روز ارتش اعلام نمود. در آن پیام ۵ بندی امام آمده بود: «روز چهارشنبه ۲۹ فروردین روز ارتش اعلام می شود. ارتش محترم در این روز در شهرستان های بزرگ با ساز و برگ به رژه بپردازند و پشتیبانی خویش را از جمهوری اسلامی و ملت بزرگ ایران و حضور خویش را برای فداكاری در راه استقلال و حفظ مرزهای كشور اعلام نمایند.» رژه روز ۲۹ فروردین ۵۸ نیروهای ارتش در خیابان های تهران در روز ۲۹ فروردین واحدهای ارتش و انتظامی در خیابان های تهران رژه رفتند. در گزارش روزنامه از رژه نیروهای نظامی در قم اطلاعات آمده است: «یگان های هوانیروز، نیروی هوایی، پاسداران انقلاب در قم، پادگان منظریه قم، نیروی دریایی، دانشكده افسری، ژاندارمری، پلیس راه، شهربانی و راهنمایی و رانندگی قم هم با حضور در اقامتگاه امام از مقابل ایشان رژه رفتند. برپایه این گزارش، امام خمینی در تمام مدتی كه یگان های ارتشی رژه می رفتند به احساسات آنها با تكان دادن دست پاسخ دادند.» سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی هم پیامی به مناسبت روز ارتش صادر و تصریح كرد كه روز ارتش آغاز مرحله جدیدی از حیات ارتش است؛ مرحله ای كه هیچ ارتباطی با گذشته ندارد. ۲۷۲۱۵
منبع: سنج نیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب