برجام باقی می ماند

به گزارش سنج نیوز به نقل از ایسنا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه كشورمان در مصاحبه با برنامه جهان نشریه پولیتیكو، گفت: من معتقدم كه جامعه جهانی ارزش توافق هسته ای ایران را درك می كند و این مساله در نشست مجمع عمومی سازمان ملل مشخص شد.

وی افزود: من پیش از این مصاحبه با رئیس مجمع عمومی بودم و او به من گفت كه شش موضوع وجود دارد كه تقریبا همه به آنها در طول این نشست اشاره كرده اند كه یكی از آنها برجام است و تقریبا همه افراد ضمن حمایت از توافق بر لزوم احترام همه طرف ها به آن تاكید كرده اند.

متن این گفت وگو به شرح زیر است:
سوزان گلسر از ظریف پرسید: صحبت های هفته گذشته دونالد ترامپ در نشست مجمع عمومی حملات شدیدی علیه ایران را شامل می شد كه به جرات می توان گفت از زمان جورج دبلیو بوش اتخاذ چنین لحن خصمانه ای علیه ایران بی سابقه بوده است.
ظریف: خیر، از زمان انقلاب اسلامی ایران
گلسر: بله، از زمان انقلاب اسلامی ایران كه باید گفت بسیار جالب است. شما قرار است نیویورك را به تهران ترك كنید. ارزیابی شما از شرایط كنونی توافق هسته ای ایران چیست؟ به نظر شما چند درصد امكان دارد كه توافقی كه میان ایران و شش كشور دیگر امضا شد، باقی بماند؟
ظریف: از این كه اینجا هستم بسیار خوشحالم و معتقدم كه جامعه جهانی ارزش این توافق را درك كرده است. من روز گذشته با رئیس مجمع عمومی بودم و او به من گفت كه تقریبا همه افراد حاضر در این نشست بر اهمیت این توافق تاكید كرده اند و باقی ماندن آن را لازم دانستند. این به آن دلیل نیست كه ما یك توافق عالی داریم و در واقع من معتقدم كه این توافق، توافق بی نقصی نیست؛ چرا كه در جهان واقعی دو طرف وجود دارد. لازمه هر توافقی دادن و گرفتن است كه هر طرف به امتیازاتی دست یابند. حالا این توافق دارای هفت یا هشت طرف بود. كشورهای گروه 1+5 (ایران و اتحادیه اروپا). بنا بر این این توافق باید نگرانی ها را حل كرده و در راستای منافع هفت طرف مختلف تنظیم می شد. این توافق نمی تواند برای هیچ طرفی بی نقص باشد. باید در توافق عناصری وجود داشته باشد كه نگرانی های همه طرف ها را برطرف كند. اما چیزی كه در زمان آغاز مذاكرات هدف اصلی طرف ها بود، ادامه برنامه هسته ای ایران و اطمینان از صلح آمیز بودن آن بود. نكته قابل توجه این هدف مشترك آن بود كه ما 10 سال اختلاف را كنار گذاشتیم. در 10 سال پیش از برجام دو طرف اهداف كاملا مختلفی را دنبال می كردند.
گلسر: اما به نظر می رسد اكنون نیز طرف ها به آن وضعیت قبلی بازگشتند.
ظریف: بله، اختلاف ها بازگشته است و مشكل همین جاست، اما اختلاف ما را به جایی نبرده است. ببینید آمریكا همه تحریم هایی كه می توانست را علیه ما صادر كرد. من فكر نمی كنم كه در قانون آمریكا چیز دیگری باقی مانده باشد تا بتواند از آن علیه ایران استفاده كند كه البته این تحریم ها نتیجه دلخواه را برای آنان به همراه نداشت.
گلسر: منظور شما از عدم نتیجه بخشی، توافق است یا تحریم ها؟
ظریف: نه، البته كه تحریم ها. تحریم ها هیچ نتیجه ای نداشتند. زمانی كه آمریكا تحریم های هسته ای خود را علیه ایران صادر كرد، ایران كمتر از 200 سانتریفیوژ داشت. زمانی كه واشنگتن به پای میز مذاكره در سال 2013 آمد، ایران 20 هزار سانتریفیوژ در اختیار داشت، البته ایران از هیچ یك از این دو موضوع سودی نبرد. زمانی كه تحریم ها آغاز شد، رشد اقتصادی ما بالای 7 درصد بود و زمانی كه مذاكرات آغاز شد، این میزان به زیر 7 درصد رسیده بود یا حتی پایین تر. بنا بر این همه طرف ها ضرر دیده اند و به همین دلیل است كه باید اهداف خود را تغییر داده و مذاكرات را آغاز می كردیم. اكنون پس از دو سال مذاكرات و دو سال اجرای موفقیت آمیز توافق حداقل از سوی ایران، اجرای توافق از سوی آمریكا قابل توجه نبوده است، اما حداقل همه می دانند كه برجام ثمربخش بوده است و این چیزی است كه در نشست وزیران خارجه 1+5 و ایران كه در نشست مجمع عمومی برگزار شد بر آن تاكید شد.
گلسر: كمی در این باره به من توضیح بدهید. پس از آنكه ترامپ با آن لحن به توافق و ایران حمله كرد، شما برای نخستین بار در چارچوب نشست وزیران خارجه 1+5 با ركس تیلرسون وزیر خارجه آمریكا دیدار كردید و تا آنجا كه من می دانم تا آن زمان هیچ گفت وگو و مذاكره ای با او نداشتید و رو در رو نشده بودید. در مورد این موقعیت توضیح دهید.
ظریف: البته همان طور كه شما اشاره كردید اظهارات ترامپ بسیار خصمانه بود و در واقع می توان گفت توهین آمیزترین اظهاراتی بود كه از سوی یك رئیس جمهور آمریكایی علیه ایران اظهار شد و فكر می كنم این باعث شد كه گفت وگوی پرثمر و نتیجه بخشی با تیلرسون نداشته باشم و در واقع او حتی خوشحال بود كه ما كفش های مان را برای هم پرتاب نكردیم.
گلسر: درست است. این جمله ای بود كه او با رسانه ها آن را در میان گذاشت.
ظریف: نحوه توصیف آمریكا از برجام و اجرای آن بسیار ناامیدكننده است. من فكر نمی كنم كه افراد حاضر در آن نشست با این موضع آمریكا موافق بودند اما این یك توافق بسیار نزدیك بود و من نمی توانم جزئیاتی را كه در آن اتفاق افتاد را به دلیل منافع طرف ها و حریم خصوصی آنها مطرح كنم.
گلسر: اما برخی از طرف های حاضر در آن نشست به طور علنی اعلام كرده اند كه ركس تیلرسون سعی داشته شما را قانع كند تا مذاكرات را در مورد برجام از سر بگیرید.
ظریف: خب ما برای دستیابی به این توافق دو سال مذاكره انجام دادیم. شما نمی توانید تنها یك جنبه از توافق را كه یك طرف با آن مخالف است را مورد مذاكره قرار دهید. اگر شما به هر پاراگراف توافق نگاه كنید، می توان گفت كه یكی از طرف ها با آن مشكل دارد. بنا بر این این كاملا غیرمنطقی است و ثابت می كند كه آمریكا در مذاكرات طرف قابل اطمینانی نیست كه بتوان با آن در مورد بده بستان گفت وگو كرد.
وی افزود: مشكل دیگر آن است كه آمریكا اعتبار توافق هسته ای را زیر سوال برده است. این یك توافق چند جانبه است كه در شورای امنیت سازمان ملل نیز به تصویب رسیده است و این برای آمریكا بسیار مضحك است كه خود عضوی از شورای امنیت باشد و اعتبار قطعنامه ای كه این شورا به تصویب رسانده است را زیر سوال ببرد. آمریكا كه خود عضو شورای امنیت است اكنون تهدید می كند كه از توافق خارج خواهد شد به دلیل آنكه این توافق توسط دولت قبلی به امضا رسیده است. حالا ببینید كه آمریكا با این اقدام چه پیامی را برای جهان مخابره می كند كه اگر روزی نخواهد با آمریكا مذاكره كند اما قطعنامه شورای امنیت را بپذیرد، آنها باز هم باید نگران باشند چراكه ممكن است آمریكا از این قطعنامه تبعیت نكند.
گلسر: شما معتقدید شرایط كنونی توافق هسته ای ایران باعث آن خواهد شد كه مذاكره كردن با كره شمالی برای آمریكا دشوارتر شود؟
ظریف: من فكر می كنم برای هر كسی نه فقط كره شمالی اطمینان به آمریكا و مذاكره با این كشور بسیار دشوار خواهد بود. اكنون شما می بینید كه حتی متحدان آمریكا نیز ادعا می كنند كه آمریكا شریك قابل اعتمادی نیست.
گلسر: شما فكر می كنید در صورتی كه ترامپ از برجام خارج شود، اروپا كنار ایران و توافق هسته ای باقی خواهد ماند؟
ظریف: آنها این موضوع را به طور علنی اعلام كردند. بنا بر این باید صبر كرد و دید كه اروپا به اظهاراتی كه بیان كرده است، عمل خواهد كرد یا خیر.
گلسر: به نظر می رسد كه ترامپ تصمیم خود را در مورد برجام گرفته است و می شود از لحن او فهمید كه قرار نیست پایبندی ایران به برجام را در 15 اكتبر تایید كند. انتظار شما هم در شرایط كنونی همین است و اگر او پایبندی ایران را تایید كند، غافلگیر خواهید شد؟
ظریف: من تصور می كنم اگر ترامپ می خواست دلایل لازم برای ماندن در توافق هسته ای را به دلیل آنكه در راستای امنیت ملی آمریكا است، داشته باشد یكی از آن دلایل آن است كه او یك موضوع (عدم پایبندی ایران به برجام) خیلی جدی را مطرح كرده و جامعه جهانی این موضوع را قبول نمی كند از طرفی آمریكا به عنوان یك بازیگر جهانی نمی خواهد منزوی شود. بنا بر این اگر او به این نتیجه برسد كه توافق هسته ای در راستای منافع ملی آمریكا نیست، از توافق خارج خواهد شد.
گلسر: شما اكنون سیاست آمریكا را دنبال می كنید. می توانید نمونه های دیگری از این موضوع بگویید كه ترامپ از موضع خودش عقب نشینی كرده باشد. ارزیابی شما از رئیس جمهور جدید آمریكا چیست؟
ظریف: خب من معتقدم كه همه سیاستمداران باید اظهارات پیشین خود را با وقایع روز ارزیابی كنند. واقعیات روابط بین الملل در حال تغییر است و در حالی كه این واقعیات تغییر می كنند، مواضع نیز باید به روز رسانی شوند. این قطعا نخستین باری نیست كه ترامپ یا دیگر روسای جمهور از موضعی كه در طول كمپین خود اتخاذ كرده اند، عقب نشینی می كنند و من معتقدم كه برخی اوقات این اقدام محتاطانه خواهد بود كه به امنیت و منافع ملی كشور خود پایبند بمانیم.
گلسر: چرا شما مثل كیم جونگ اون، رهبر كره شمالی با ترامپ وارد جنگ لفظی نمی شوید؟
ظریف: ما افتخار می كنیم كه با احتیاط و میانه رو هستیم. ما معتقدیم كه در جهانی زندگی می كنیم كه همه باید بدانند جهان ما مستقل است. امنیت ما غیر قابل جدا شدن است. ما نمی توانیم امنیت را به بهای از بین رفتن امنیت دیگران به دست بیاوریم. بنا بر این ما به جنگ لفاظی معتقد نیستیم و به رد و بدل كردن كلمات خصمانه اعتقادی نداریم؛ چراكه به نظر ما این اقدامات در راستای منافع هیچ كس نیست و معتقدیم كه انجام چنین رفتارهایی باعث ارتقای منافع و امنیت ملی ما و آمریكا نخواهد شد.
گلسر: اگر لفاظی ها را كنار بگذاریم به نظر شما ترامپ به نكته خوبی اشاره نمی كند؟ مشخصا موضوعات زیادی وجود دارد كه آمریكا و متحدان اروپایی اش خواستار آن هستند تا با ایران راجع به آنها گفت وگو كنند. مثل اقدامات شما در منطقه كه آنها آن را برهم زننده ثبات می دانند؛ چرا واقعا با دولت ترامپ گفت وگو نمی كنید و در مورد شرایط آنها آگاه نمی شوید؟
ظریف: اول از همه ما دو مساله مختلف داریم. اول اینكه ما یك توافق هسته ای داریم. توافقی كه پس از سال ها اختلاف و مذاكره به آن دست یافتیم. بنا بر این این موضوع را كنار می گذاریم. زمانی كه برجام حاصل شد من در توئیتر نوشتم كه این می تواند پایه و اساس روابط مشترك باشد و ما از همه طرف ها انتظار داریم كه اعتماد مشترك را افزایش داده و حداقل برخی از عدم اطمینان موجودی كه در حدود چهار دهه به وجود آمده است را از میان برداریم.
گلسر: خب شما این را گام اول دیدید.
ظریف: بله این گام اول بود كه متاسفانه ما شاهد ایجاد اطمینان از سوی آمریكا نبوده ایم.
وی تاكید كرد: ما باید توافق هسته ای را كنار بگذاریم؛ این یك دستاورد است. جامعه جهانی معتقد است كه این یك دستاورد است. این یك توافق ناقص نیست كه بخواهیم آن را از نو شكل دهیم؛ چراكه وقتی می خواهید چیزی را كه مشكلی ندارد، درست كنید این آغاز یك مشكل دیگر خواهد بود. در مورد مسائل دیگر باید بگویم كه ایران همواره آمادگی خود را برای همكاری با جامعه بین المللی اعلام و تاكید كرده كه جامعه جهانی ارزش اعتماد كردن را دارد. نباید طرف هایی كه پس از دو سال مذاكره به یك توافق دست می یابند اعلام كنند كه ما یك جنبه توافق را دوست نداریم و می خواهیم این توافق را تغییر دهیم و این پیامی است كه آمریكا در حال مخابره آن است.
ظریف ادامه داد: ایران با نحوه اقداماتی كه آمریكا در منطقه انجام می دهد، مشكلاتی دارد. ببینید ما با این واقعیت كه آمریكا و متحدانش مواضع ابهام آمیزی علیه تروریسم اتخاذ كرده اند و در مواضع درستی علیه سازمان های تروریستی مثل داعش، طالبان و القاعده ندارند، مشكل داریم. البته سابقه ما در این باره كاملا روشن است. از روز اول ما با القاعده، طالبان و داعش مخالف بودیم و از روز اول با هر كسی كه با آنها مقابله می كرد، همكاری كردیم و همه این اظهارات مضحكی كه علیه ایران در مورد سیاست توسعه فرقه گرایی ما مطرح می شود كاملا غیرمنطقی است و تاریخ نیز آن را رد می كند. ما در اربیل به كمك بارزانی رفتیم زمانی كه داعش در حال تصرف اقلیم كردستان بود؟ همچنین زمانی كه طالبان در آستانه تصرف افغانستان بود ما به افغانها كمك كردیم، آیا در آنجا هم شیعه ها حضور داشتند؟ ما یك سیاست یكسان مقابله با افراط گرایی و سرنگونی توسط نیروهای نظامی را داریم. به همین دلیل بود كه به حمله عراق به كویت اعتراض كردیم و همچنین به حمله آمریكا به عراق. ما همچنین به كودتای تركیه نیز واكنش شدیدی نشان دادیم. ما با فشارهایی كه به قطر نیز وارد می شود، مخالف هستیم. ما یك سیاست یكسان داریم.
ظریف: در صورت خروج از برجام از سوی آمریكا ما از آن خارج نمی شویم. ما منتظر تصمیم كنگره خواهیم ماند. ما این خروج آمریكا را نقض یكی از جنبه های توافق كه از آمریكا می خواهد تا فعالیت های اقتصادی ایران توسط رفتارهای آمریكا تحت تاثیر منفی قرار نگیرد، تلقی خواهیم كرد.وی گفت: متاسفانه آمریكا و متحدانش نمی توانند ادعا كنند كه سیاست یكسان و ثابت قدمی دارند و اگر هم چنین باشد از طرف اشتباهی حمایت كرده اند.
گلسر: بسیاری از جمهوری خواهان كه معتقد به توافق هسته ای ایران هستند، مایلند تا با شما یك مناظره داشته باشند و در مورد موضوعاتی كه آن را رفتارهای برهم زننده ثبات ایران در منطقه می دانند، مثل حمایت از شبه نظامیان شیعه و نیز پیامدهای حضور ایران در عراق و سوریه با شما گفت وگو كنند. اما بگذارید كه موضوع را در مورد توافق هسته ای ایران كامل كنیم. اگر در دو هفته آینده دونالد ترامپ اعلام كند كه پایبندی ایران به برجام را حتی با وجود پایبندی فنی تایید نخواهد كرد؛ چراكه معتقد است كه ایران روح برجام را نقض كرده، شما چه اقدامی انجام خواهید داد؟ پیام شما به كنگره كه توسط جمهوری خواهان كنترل می شود چیست؟ بسیاری از آنها حتی در دولت اوباما نیز با این توافق به شدت مخالف بودند. شما چه پیامی برای آنها دارید؟
ظریف: اگر ترامپ این اقدام را انجام دهد، هیچ پیامد بین المللی برای او وجود نخواهد داشت؛ چراكه این یك روند داخلی آمریكا است. دقیقا من نیز همین كار را هر سه ماه یك بار در مجلس ایران انجام می دهم و تایید می كنم كه آمریكا و دیگر اعضای برجام به آن متعهد مانده اند. من عدم پایبندی آمریكا را اعلام نكرده ام اما به مشكلاتی كه در اجرای برجام از سوی آمریكا وجود دارد، اشاره كردم. مثل مشكلات بانكی، تاخیر در صدور مجوزهای فروش هواپیما و مسائل دیگری كه در راستای توافق نیست. اما این یك مساله داخلی است. خروج ترامپ از برجام نه تنها باعث تشدید فضای ابهام خواهد شد بلكه نقض روح و متن برجام در پارگراف های 26، 28 و 29 است. همچنین اظهارنظر او در مجمع عمومی سازمان ملل نیز نقض این سه پاراگراف برجام بود.
گلسر: بنا بر این در صورت خروج از برجام از سوی آمریكا شما نیز خارج خواهید شد؟
ظریف: خیر. ما خارج نمی شویم. ما منتظر تصمیم كنگره خواهیم ماند. ما این خروج آمریكا را نقض یكی از جنبه های توافق كه از آمریكا می خواهد تا فعالیت های اقتصادی ایران توسط رفتارهای آمریكا تحت تاثیر منفی قرار نگیرد، تلقی خواهیم كرد. این شرایط در توافق بیان شده است و من آنها را ایجاد نمی كنم مانند آمریكا كه به دنبال معیارهای جدید است. معیارهای من همان معیارهایی است كه در جزئیات توافق بیان شده است اما در آن صورت این تصمیم كنگره خواهد بود كه چه اقدامی انجام دهد و من معتقدم كه حتی كنگره جمهوری خواه نیز مایل است تا توافق هسته ای باقی بماند. مجلس پیشین ما نیز همین اقدام را انجام داد. هیچ یك از دو مجلس توافق را تصویب نكردند اما اجازه دادند تا باقی بماند. مجلس ما دولت و مرا ملزم كرد تا هر سه ماه یك بار به مجلس گزارش دهند و دولت نیز باید در صورتی كه نهادهای داخلی مربوطه اعلام كنند كه آمریكا در راستای برجام حركت نمی كند، اقدامات لازم را انجام دهد. كنگره آمریكا نیز همین كار را انجام داد.
وی افزود: البته این مهم است كه كنگره چه تصمیمی می گیرد. در گذشته تصمیم گرفت كه اقدامی انجام ندهد. می تواند دوباره همین تصمیم را اتخاذ كند و سپس بخش عمده ای از مساله به نحوه واكنش اروپا به این موضوع بستگی دارد. اینكه اتحادیه اروپا دنباله رو آمریكا خواهد بود یا اینكه در برابر فشارهای آمریكا مقاومت كند.
گلسر: شما هنوز تصمیم نگرفته اید و منتظر تصمیم واشنگتن هستید.
ظریف: خیر. ما مشخص كرده ایم كه در هر موقعیتی چه اقدامی انجام خواهیم داد اما به دلیل آنكه چند احتمال مختلف وجود دارد كه ما ممكن است با آن رو به رو شویم، پیش از آنكه نتیجه نهایی را ببینیم تصمیم خود را اعلام نخواهیم كرد.
گلسر: در گفت وگوهایی كه با همتایان اروپایی خود در طول این هفته و هفته گذشته داشته اید. آنها چه چیزهایی به شما گفته اند و فكر می كنید كه واكنش آنها چه خواهد بود؟
ظریف: اروپایی ها خطاب به ما و آمریكا مشخصا تاكید كرده اند كه هرچه در توان دارند انجام خواهند داد تا توافق هسته ای باقی بماند.
ظریف: اروپایی ها خطاب به ما و آمریكا مشخصا تاكید كرده اند كه هرچه در توان دارند انجام خواهند داد تا توافق هسته ای باقی بماند.گلسر: شما معتقدید كه در چنین وضعیتی ممكن است یك شكاف میان آمریكا و اتحادیه اروپا ایجاد شود؟
ظریف: فكر نمی كنم بتوان آن را شكاف نامید. اما این احتمال وجود دارد كه اروپا تصمیم بگیرد كه منافع اروپا و به نظر من منافع جامعه بین المللی را كه آمریكا نیز جزئی از آن است، مدنظر قرار دهد و با آمریكا مخالفت كند.
گلسر: بهتر است به روسیه و چین نیز اشاره كنیم. مطلع هستم كه اخیرا با ولادیمیر پوتین دیدار كرده اید. ایران در گذشته نیز با روسیه همكاری نزدیكی داشته است. به نظر شما موضع چین و روسیه در این باره چه خواهد بود و به عنوان دو طرفی كه به حصول این توافق كمك كرده اند چه نقشی بازی خواهند كرد؟
ظریف: آنها هم از توافق و هم از موضع ایران در توافق حمایت كردند. آنها همچنین از موضع ما در عدم پایبندی كامل آمریكا به برجام در نشست های كمیسیون مشترك نیز حمایت كردند و از طرفها خواسته اند تا به طور كامل به تعهدات خود پایبند بمانند. بنا بر این ما اطمینان داریم كه چین و روسیه همه تلاش های خود را انجام می دهند تا اطمینان یابند همه طرف ها به برجام متعهد بمانند.
گلسر: به نظر شما دیدار با ولادیمیر پوتین چگونه بود و شما ایران و روسیه را شركای استراتژیك می دانید؟
ظریف: روسیه یك همسایه است. ما تشابهات زیادی بر سر موضوعات مهم منطقه ای مثل نیاز برای مقابله با تروریسم، افراط گرایی و خشونت و همچنین اتحاد با یكدیگر داریم.
گلسر: بسیاری از جمهوری خواهان در واشنگتن معتقدند كه پیامدهای سیاست خاورمیانه دولت اوباما باعث شده است كه دست بالاتری به ایران و روسیه در منطقه داده شود. شما با این موضوع موافقید؟
ظریف: خیر. موافق نیستم. به دهه هشتاد میلادی بازگردیم. زمانی كه مردم از صدام حسین، طالبان و همه كسانی كه انتخاب آن ها اشتباه بود، حمایت كردند و بیایید سه یا چهار هفته اخیر را نیز بررسی كنیم. عربستان سعودی و برخی متحدان آن بر قطر فشار آوردند. ما یك انتخاب داشتیم و تصمیم گرفتیم كه این فشارها را نادیده بگیریم و حریم هوایی و فرودگاه ها را برای قطر باز كنیم كه یكی از همسایگان ما است كه البته با ما اختلافات زیادی دارد. ما با قطر در سوریه نیز مشكل داشتیم. اكنون همه می گویند كه ایران از این شرایط در حال كسب منفعت و سود خود است و اینكه روابط ایران و قطر در حال بهبود است. موضوع این است كه ما از این موضوع هیچ سودی نمی بریم اما اگر روابط ما بهبود می یابد اگر قطر در حال دور شدن از برخی شركای قدیمی خود است چرا ما یا كشورهای دیگر باید سرزنش شویم؟ عربستان سعودی تصمیم گرفت كه در سال 2003 از دولت جدید عراق حمایت نكند. ما مخالف حمله آمریكا به عراق بودیم اما نخستین كشوری بودیم كه شورای دولت عراق را به رسمیت شناختیم.
وی ادامه داد: ما از سال 2003 از دولت عراق حمایت كردیم و فورا سفارت خود را در آنجا را فعال كردیم و سفیر خود را در همان سال به عراق فرستادیم. عربستان سعودی تا دو سال پیش از فرستادن سفیر خود به این كشور خودداری كرد. آیا ما باید در این باره سرزنش شویم؟
رییس دستگاه دیپلماسی كشور گفت: در سوریه این ما نبودیم كه از جبهه النصره و حتی داعش حمایت كردیم. ما در برابر آن ها ایستادیم و حالا شما می بینید كه برخی از همسایگان ما در حال متهم كردن یكدیگر هستند. چه كسی بود كه از آن ها حمایت كرد؟ آن ها بودند كه تصمیم اشتباه گرفتند و ما تصمیم درستی را اتخاذ كردیم. چرا ما باید برای اشتباهاتی كه آن ها انجام داده اند سرزنش شویم؟ اما بزرگ ترین اشتباهی كه آن ها انجام داده اند، از زمان انقلاب اسلامی تا كنون دشمنی با ایران بوده است. آن ها هر اقدامی را انجام داده اند. از صدام حسین حمایت كردند، تنها لازم است اقدامات آن ها را در طی چند دهه اخیر بررسی كنید. آن ها برای هشت سال از صدام حسین علیه ایران حمایت كردند. پیامد این حمایت چه بود؟ پس از آنكه صدام این موضوع را متوجه شد كه نمی تواند آنچه می خواهد را از ایران به دست آورد او سلاح های خود را به سمت كسانی كه از او حمایت كرده بودند نشانه گرفت، آیا ما مقصر این موضوع هستیم؟ و حتی ما به كمك آن ها رفتیم. زمانی كه صدام حسین به كویت تجاوز كرد. ما حتی نگفتیم كه لیاقت شما همین است چرا كه این میوه اقدامات اشتباه شماست.
ظریف: مایل به دیدار با محمد بن سلمان هستمگلسر: شما همیشه یك مدافع دیپلماسی بوده اید. یك دیپلمات با استعداد و بلندنظر هستید. به نظر می رسد با یك ولیعهد جدید در عربستان سعودی (محمد بن سلمان) رو به رو هستیم. او حتی در رابطه با رانندگی بانوان موضع متفاوتی را نسبت به پادشاهان قبلی عربستان اتخاذ كرده است. پس چرا موضع جدید علیه ایران اتخاذ نكند؟ آیا شما مایل به دیدار با او هستید؟
ظریف: البته كه مایل هستیم.
گلسر: اكنون شش سال از آغاز جنگ در سوریه می گذرد و می توان گفت این یك جنگ وحشتناك بوده است. آیا اصلا از انسان های بی گناهی كه در سوریه كشته شده اند احساس پشیمانی می كنید؟
ظریف: البته كه همه از دست رفتن جان بسیاری از مردم بی گناه سوریه احساس پشیمانی می كنند. ما یك فرمول سیاسی را برای پایان دادن به جنگ در عراق از 4 سال پیش اتخاذ كردیم. من 4 سال و یك ماه به عنوان وزیر خارجه منسوب شدم و برنامه های آتش بس، یك دولت اتحاد ملی، اصلاحات قانون اساسی و برگزاری انتخابات قانونی را در عراق در پیش گرفتم. ما بر روی این موضوع تاكید كردیم و آن را عملی كردیم. متاسفانه برخی كشورها خواستار گزینه نظامی بودند. برای ما خط قرمز در سوریه مبارزه با تروریست و اجازه به مردم سوریه برای تعیین سرنوشت خود بوده است. اكنون مردم نمی توانند شرایط سوریه را به خوبی درك كنند. اگر چهار سال پیش طرف های مخالف یك راه حل سیاسی را قبول كرده بودند جان بسیاری از افراد بی گناه از دست نمی رفت.
گلسر: ایران همیشه كشوری بوده است كه علیه استفاده از تسلیحات شیمیایی صحبت كرده است. شما در سوریه شریكی را دارید كه علیه مردم خود از سلاح شیمیایی استفاده كرد. این باعث نمی شود شب ها خواب تان نبرد؟
ظریف: ما همیشه استفاده از سلاح شیمیایی را محكوم كردیم و در این موضوع خواستار انجام یك بازرسی بین المللی در مورد استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه شدیم. ایران خود یك قربانی سلاح شیمیایی است و هر بار كه ما عراقی ها را به استفاده از سلاح شیمیایی محكوم می كردیم، دبیركل سازمان ملل یك هیأت را به جبهه های جنگ می فرستاد تا نمونه های لازم را بررسی كند. بر اساس همان نمونه ها سازمان ملل اعلام كرد كه عراق شش بار از سلاح شیمیایی علیه ایران استفاده كرده است. شورای امنیت حتی یك بار نیز عراق را برای استفاده از این سلاح ها محكوم نكرد.
گلسر: زمانی كه برای این مصاحبه آماده می شدم در یك كنفرانس امنیتی در واشنگتن بودم. من از ژنرال پترائوس (یك ژنرال ارشد و با سابقه آمریكایی) پرسیدم كه دوست دارد چه سوالی از شما بپرسد. او اعلام كرد كه مایل است بداند ایران به دنبال لبنانیزه كردن سوریه و عراق پس از اتمام بحران ها در این دو كشور است؟
ظریف: خیر. ما به دنبال انجام چنین اقدامی نیستیم. ما معتقدیم كه باید یك اصلاحات قانونی در سوریه انجام شود كه بنا بر آن طرف های مختلف می توانند در قدرت سهمی داشته باشند اما این تصمیم خود مردم سوریه است. ما به دنبال ایجاد دولت های مقتدر در عراق و سوریه هستیم و معتقدیم طرف های دیگری وجود دارد كه به دنبال ایجاد اختلاف در این كشورها هستند.
گلسر: شما فكر می كنید كه در نتیجه انجام رفراندوم كردستان عراق می تواند یك بحران جدید در این كشور ایجاد شود؟ ما معتقدیم كه این موضوع می تواند باعث ایجاد تنش های بسیار در عراق شود؛ چرا كه عراق دارای اقلیت های زیادی است و امیدواریم كه پیش از آن كه دیر شود و اوضاع از كنترل خارج شود، كردها، اربیل و بغداد وارد مذاكراتی بر پایه قانون اساسی شوند. شما حاضرید كه در این بین میانجی گری كنید؟
ظریف: بله، ما همیشه آماده هستیم تا با طرف ها همكاری كنیم.
گلسر: اما این مذاكرات هم اكنون نزدیك به نظر نمی رسد. شما از آن اطلاعی دارید؟
ظریف: متاسفانه، همین طور است اما این مهم است كه كردها به قانون احترام بگذارند. بند یك قانون اساسی عراق كه می گوید اتحاد ملی، تمامیت ارضی عراق غیرقابل مذاكره است.
گلسر: بهتر است به موضوع برجام برگردیم. شما درصد باقی ماندن توافق برجام را چه میزان می دانید؟
ظریف: بیشتر از 50 درصد.
گلسر: 50 درصد. خب من نمی دانم كه این درصد خوب یا بدی است. با توجه به آن همه زمانی كه شما صرف دستیابی به این توافق كردید.
ظریف: به اندازه كافی خوب است.
گلسر: اگر می توانستید كه به عقب بازگردید حاضر بودید همین توافق را با آمریكا امضا كنید؟
ظریف: من این توافق را امضا می كردم، البته رفتار دولت كنونی آمریكا كار را بسیار مشكل می كند تا بتوان آمریكا را به عنوان یك طرف مذاكره كننده قابل اطمینان دانست.
گلسر: اگر اكنون می توانستید با ترامپ ملاقات كنید چه به او می گفتید؟
ظریف: من به او می گفتم كه واقعیت های جایگزین ممكن است كه برای افكار عمومی هیجان انگیز به نظر برسد اما پایه های خوبی برای سیاست نیست.
گلسر: و بالاخره به نظر شما رهبر شما یا ترامپ در كار با توییتر بهتر است؟
ظریف: خب، ترامپ خود توئیت هایش را می نویسد بنا بر این او را با خودم مقایسه می كنم.
گلسر: البته شما در توئیتر بسیار فعال هستید اما اغلب مواقع در صفحه خود چیزی نمی نویسید.
ظریف : بله، به دلیل اینكه بسیار زمان بر است. برای من بیش از یك ساعت طول می كشد كه یك توئیت 140 حرفی را آماده كنم، چراكه من پیش از نوشتن آن در توئیتر با بسیاری از افراد مشورت می كنم. برای مثال آن ها را به اشخاص مهمی در اروپا و آمریكا می فرستم و از آن ها می خواهم تا در مورد توئیت من نظر دهند و همچنین از همكاران خود در تهران نیز این موضوع را می پرسم. من فكر می كنم توئیتر و دیگر رسانه های جدید ابزارهای بسیار مهمی هستند. آن ها به شما قدرت زیادی می دهند و این یك مسوولیت بزرگ است كه با قدرت همراه است.
گلسر: سوال آخر این كه شما در مورد كره شمالی نگران هستید؟ فكر می كنید دنیا در آستانه جنگ هسته ای قرار گرفته است؟
ظریف: بله، نگران هستم. فكر نمی كنم دنیا در آستانه آغاز یك جنگ هسته ای باشد. اما همین كه در این باره صحبت می شود بسیار خطرناك است. من فكر نمی كنم كه تا كنون و پس از بحران موشكی كوبا جهان در آستانه جنگ هسته ای قرار گرفته باشد و این بسیار بد است، چراكه پس از نیم قرن ما در حال بازگشتن به شرایط گذشته هستیم. حتی احتمال آن نیز ترسناك است.