عاقبت شیخ اصفهانی معترض به خدمت الزامی
به گزارش سنج نیوز، ایسنا نوشت: با وجود اینکه رهبر این قیام بزرگ موفق شد پس از پافشاری و اصرار فراوان و ارسال تلگراف های مختلفی به مجلس شورای ملی و دولت وقت و مذاکرات چند باره با نمایندگان دربار و دولت، بعد از ۱۰۴ روز بست نشینی در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) حکومت رضا شاه پهلوی را مجبور کند لایحه اصلاحیه قانون خدمت وظیفه الزامی و چند خواسته دیگر را در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۰۶ به مجلس شورای ملی بفرستد اما قبل از آن که لایحه مذبور در دستورکار مجلس قرار بگیرد به طرز مشکوکی در چهارم دی ۱۳۰۶ درگذشت و قیام را ناکام گذاشت.
امروز بیست و یکم شهریور ماه نود و پنجمین سالگرد مهاجرت اعتراض آمیز بعضی از علمای اصفهانی به شهر قم در اعتراض به اجرای قانون خدمت وظیفه الزامی توسط دولت وقت رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۰۶ است.
دو مهاجرت سیاسی و اعتراض بزرگ توسط مراجع و علمای تهران در عصر دو پادشاه ایران صورت گرفت. مهاجرت اول که خود شامل دو مرحله صغرا و کبرا بود در عصر مظفرالدین شاه و مهاجرت دوم که شامل یک مرحله طولانی بود، در عصر رضا شاه پهلوی صورت گرفت.
مهاجرت نخستین در واکنش به رفتار خشونت آمیز میرزا احمد خان ملقب به علاءالدوله، حاکم وقت تهران در دوره صدراعظمی سلطان عبدالمجید میرزا اتابک اعظم ملقب به عین الدوله که در پشتیبانی از سیاست های مالیاتی موسیو نُز، رئیس گمرکات ایران در عصر مظفری مرتکب شده بود، انجام شد و پیروز شد.
مهاجرت دوم هم در ابتدای دوران ۱۶ ساله سلطنت رضا شاه پهلوی در اعتراض به اجرای قانون خدمت وظیفه الزامی که به تصویب پنجمین دوره مجلس شورای ملی رسیده بود، انجام شد.
شیخ مهدی نورالله اصفهانی ملقب به حاج آقا نورالله
با وجودی که رهبر این قیام بزرگ موفق شد پس از پافشاری و اصرار فراوان و ارسال تلگراف های گوناگونی به مجلس شورای ملی و دولت وقت و مذاکرات چند باره با نمایندگان دربار و دولت، بعد از ۱۰۴ روز بست نشینی در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) حکومت رضا شاه پهلوی را مجبور کند لایحه اصلاحیه قانون خدمت وظیفه الزامی و چند خواسته دیگر را در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۰۶ به مجلس شورای ملی بفرستد اما قبل از آن که لایحه مذبور در دستورکار مجلس قرار بگیرد به طرز مشکوکی در چهارم دی ۱۳۰۶ درگذشت و قیام را ناکام گذاشت.
صحن علنی مجلس شورای ملی بیشتر بخوانید: وزیر مختار ایران در لندن ضد شاه قاجار یاغی شد / سامان دهنده ساختار مجلس و تصویب کننده قانون آزادی مطبوعات پادشاهی که کلم فروشی را به حکومت بر ایران ترجیح می داد ماجرای خواستگاری شاه قاجار از فرزند مرجع تقلید
هجرت اول
اولین مهاجرت روحانیون و علما در دو مرحله صورت گرفت. در مرحله اول آیات عظام سید محمد طباطبایی، سید عبدالله بهبهانی و شیخ فضل الله نوری در اعتراض به فقدان عدالت خانه و اجرا نشدن احکام اسلام توسط عوامل حکومت در تاریخ های ۲۴ و ۲۷ تیر ۱۲۸۵ در حرم عبدالعظیم حسنی (س) بست نشین شدند.
اما چرا علما و روحانیون مشروطه خواه سه هفته پیش از امضای فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه دست به چنین عملی زدند و تأثیر این بست نشینی که در دو مرحله انجام شد چقدر بر تصمیم شاه قاجار برای امضای فرمان مشروطه تأثیر داشت؟
هجرت صغرا
جنگ دریایی روسیه و ژاپن که از ۲۰ بهمن ۱۲۸۲ تا ۱۴ شهریور ۱۲۸۴ در آب های شبه جزیره کُره درگرفت و باعث شکست سنگین نیروی دریایی و زمینی روسیه تزاری شد، تأثیر منفی زیادی بر کمبود مواد غذایی در آسیا بخصوص کم یاب شدن قند، شکر و چای در ایران شد. این کمبود در سال ۱۲۸۵ خودش را در بازار ایران نشان داد.
میرزا احمد خان ملقب به علاءالدوله، حاکم وقت تهران در دوره صدراعظمی سلطان عبدالمجید میرزا اتابک اعظم ملقب به عین الدوله بازرگانانی را که در اعتراض به رفتار مسیو نوز بلژیکی، رئیس گمرکات ایران در عصر مظفری، تحصن کردند را به بهانه گران کردن قند و شکر و به قصد زهر چشم گرفتن از سایر تجار و بازاریان تهران، به چوب بست و فلک کرد.
کسبه تهران با شنیدن این خبر بازار را تعطیل کردند و در مسجد شاه تجمع کردند و این مساله باعث دخالت عین الدوله با وعده رسیدگی مبحث شد. مدتی گذشت اما خبری از انجام وعده ها نشد. کسبه و بازاریان بار دیگر با حضور در مسجد شاه پای سخنان شیخ محمد واعظ، از واعظان مشهور مظفرالدین شاه نشستند اما قزاق های قشون به حمله به مسجد شاه کسبه حاضر را با ضرب و شتم و به زور تفنگ از مسجد بیرون کردند و عبدالحمید، یکی از طلاب حاضر در مسجد را کشتند.
به دنبال این اتفاق تعدادی از کسبه و تجار بازار تهران به آیت الله سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی از علمای نهضت مشروطه شکایت بردند و آنان در پشتیبانی از بازاریان و خواسته های شان به شهر ری رفته و در حرم عبدالعظیم حسنی (س) در تحصن کردند.
با سخنان واعظان در جای جای شهر تهران و شهر ری تعطیلی بازار تهران ادامه یافت و تعداد کسبه تحصن کننده رفته رفته به ۱۰ هزار نفر افزایش پیدا کرد. علمای بست نشین در شهر ری تشکیل عدالتخانه، اجرای احکام اسلام و عزل مسیو نوز بلژیکی و علاءالدوله را مطرح نمودند و بر خواسته خود پافشاری کردند.
نماینده مظفرالدین شاه وقتی اوضاع آشفته شهر را دید به بست نشینان وعده تأمین نظرات و خواسته هایشان را داد و طباطبایی و بهبهانی هم به تحصن بازار آخر دادند و به تهران برگشتند. این واقعه به مهاجرت صغرا معروف شد.
مهاجرت کبرا
اما عین الدوله، صدراعظم وقت زیر بار نرفت با ایجاد دو دستگی بین علما و کسب بازار، برخی فعالان بست نشین را دستگیر، زندانی و تبعید کرد. کسبه بازار بار دیگر به رهبران تحصن، طباطبایی و بهبهانی شکایت بردند و آنان هم چاره کار را بست نشینی در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) دیدند.
سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی در تاریخ ۲۴ تیر ۱۲۸۵ به همراه ۱۰۰۰ نفر از طلاب و بازاریان به قم رفتند. شیخ فضل الله نوری هم سه روز بعد در تاریخ ۲۷ تیر همراه با جمعیت بزرگ تری راهی قم شد.
مهاجرت سه چهره سرشناس مشروطه و ملحق شدن میرزا محمدتقی نجفی اصفهانی ملقب به آقا نجفی اصفهانی و ملا قربانعلی زنجانی از روحانیون متنفذ اصفهان و زنجان به بست نشینان، وزن مخالفان عین الدوله را زیاد کرد و در نهایت مظفرالدین شاه با قبول شرایط بست نشینان فرمان مشروطه را در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ امضا کرد و بست نشینان به این مهاجرت که به مهاجرت کبرا معروف شد، آخر دادند.
مظفرالدین شاه عین الدوله صدراعظم مستبد خویش را از صدارت عزل کرد، دستور فراهم شدن مقدمات تشکیل دارالشوری را صادر کرد و دستور قصاص قاتلان و باز گرداندن تبعیدشدگان را داد.
روحانیون مشروطه و بازاریان متحصن در قم هم ۱۰ روز بعد با اطمینان از اجابت شدن خواسته هایشان در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۲۸۵ در بین استقبال پر شور مردم و با احترام فراوان، وارد تهران شدند.
طلاب متحصن در سفارت انگلستان ۱۳۰۶
بست نشینی در سفارت انگلیس
هم زمان با رفتن آیت الله شیخ فضل الله نوری و جمع بزرگی از بازاریان به تحصن قم، ۵۰ نفر از اقشار مختلف مردم از روحانیون، طلاب، مردم عادی و صنوف مختلف بازار در تاریخ ۲۷ تیر ۱۲۸۵ در پشتیبانی از بست نشینان قم، راهی سفارت انگلستان در باغ قلهک شدند و در حیات و محوطه باز اطراف سفارت چادر زدند.
تحصن کنندگان سفارت انگلیس هم هم زبان با بست نشینان قم از مظفرالدین شاه درخواست نمودند علما و تجار بست نشین در قم را به تهران بازگرداند و تضمین دهد احدی از آنان شکنجه و دستگیر نمی گردد، عدالتخانه تاسیس کند و قاتل عبدالحمید، طلبه کشته شده در مسجد شاه را مجازات کند.
با اطلاع مردم تهران از هجرت علمای سرشناس تهران به قم و بست نشینی جمع دیگری از مردم در سفارت انگلستان، شورش های پراکنده ای در شهرهای مختلف کشور به وجود آمد باعث وحشت دربار و شاه شد. این تحصن که با استقبال و پذیرایی سفارت انگلستان همراه شد، رفته رفته بزرگ و بزرگ تر شد و به حدود ۲۰ هزار نفر افزایش پیدا کرد.
سمت راست جلو، حاج محمدتقی بنکدار، پذیرایی از متحصنان سفارت انگلستان
مخارج پذیرایی از تحصن کنندگان شامل صبحانه، نهار، شام و چای از جانب بانیان ناشناس بازاری و زیر نظر حاج محمدتقی بنکدار معروف به حاج محمدتقی سفارتی از گردانندگان تحصن سفارت انگلستان توزیع شد.
با فروکش کردن غائله تحصن سفارت انگلیس و فتح تهران به دست مشروطه خواهان، حاج محمدتقی بنکدار به جمع مشروطه خواستار پیوست. او نمایندگی مردم در چهار دوره اول، هفتم، هشتم و نهم مجلس شورای ملی را بر عهده داشت. او تا انتهای عمر عضو هیات مدیره اتحادیه بازرگانان و پیشه وران بود.
حاج آقا نورالله در میانه طلاب بست نشین در شهر قم
هجرت دوم
شیخ مهدی نورالله اصفهانی ملقب به حاج آقا نورالله فرزند شیخ محمدباقر نجفی و نوه دختری سید صدرالدین عاملی از علمای بزرگ قرن سیزدهم بود.
او در ابتدای آغاز جنبش مشروطه از آن حمایت کرد اما با منحرف شدن نهضت، راه خویش را از این جریان جدا کرد. با این وجود او بعنوان پناه و محل رجوع مردم اصفهان نقش به سزایی در حوادث سیاسی و اجتماعی ایران و اصفهان در دوره رضا شاه پهلوی داشت.
اعتراض شیخ به قانونی بود که در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ به تصویب پنجمین دوره مجلس شورای ملی رسید و طی دستوری از جانب رضا شاه پهلوی در پنجم آبان سال ۱۳۰۵ توسط مخبرالسلطنه به اجرا درآمد.
خدمت اجباری
قانون خدمت وظیفه الزامی در ۳۶ ماده و سه تبصره به تصویب پنجمین دوره مجلس شورای ملی رسید و با امضای حسین پیرنیا رئیس این مجلس، در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ برای اجرا به دولت مهدی قلی هدایت ملقب به مخبرالسلطنه، سومین نخست وزیر رضا شاه پهلوی، ابلاغ گردید.
براساس ماده یک این قانون، کلیه اتباع ذکور دولت ایران از سن ۲۱ سالگی مکلف به خدمت سربازی شدند. ماده ۱۶ قانون مشمولان معاف از خدمت سربازی را مشخص کرد.
این مشمولان شامل حاکم شرع مجاز به اجتهاد یا مجاز به صدور فتوا از مراجع تقلید کشور، مدرسین علوم معقول و منقول و علمای درجه یک مذاهب زرتشتی، کلیمی، مسیحی، دارندگان تصدیق نامه از مدارس عالیه داخله یا خارجه و طلاب علوم دینی که در مدارس قدیمه تحصیل می کردند.
شرط بهره مندی طلاب علوم که در مدارس قدیمه درس می خواندند، نداشتن اشتغالی به جز تحصیل و داشتن تصدیق نامه طلبگی از مُدرس و متولی مدرسه ای که مُدرسش جز تحصیل به کار دیگری اشتغل نداشت.
شدت عمل گارد شاهنشاهی در اجرای قانون مذکور باعث شد حدود ۱۵ هزار نفر از مردم اراک به خیابان ها بریزند و با افسران و سربازان ارتش درگیری فیزیکی پیدا کنند.
اما در اصفهان طلاب ناراضی با راهنمایی علما و روحانیون محلی به خانه حاج آقا نورالله در اطراف امامزاده احمد پناه بردند. او پس از اطلاع از مبحث روزی به پشت بام منزلش رفت و خطاب به تجمع کنندگان، اظهار داشت: «آی مردم. این خری [رضا شاه] را که بالا رفته خودمان پایین خواهیم آورد.»
تجمع اعتراضی طلاب اصفهانی، واکنش مخبرالسلطنه صدراعظم رضا شاه را به دنبال داشت. او با انتشار ابلاغیه ای تلویحا طلاب و روحانیان مخالف قانون را مانع وحدت ملی خواند، امر به معروف و نهی از منکر آنان را مفسده انگیز خواند، آنان را در شمار مفسدان فی الارض قرار داد و تهدید به تعقیب و تنبیه آنان کرد.
حاج آقا نورالله ردیف دوم از پایین- نفر دوم نشسته از چپ
استخاره برای مهاجرت
طلاب اصفهانی این ابلاغیه تند را هتاکی به ساحت حوزه و مرجعیت دینی کشور قلمداد کردند و جلسات درس و بحث را در مدارس دینی و حوزه علمیه اصفهان تعطیل کردند و بار دیگر اطراف خانه حاج آقا نورالله تجمع کردند.
در جلسه ای که در منزل ایشان با حضور روحانیون سرشناس اصفهان تشکیل شد، تصمیم به مهاجرت به قم گرفتند اما به علت تردید و دو دلی برخی روحانیون و طلاب، استخاره کردند و جواب استخاره «خوب» آمد. فردای نشست، حاج آقا زمینه مهاجرت علما و طلاب اصفهانی به قم را آماده کرد. ایشان با فرستادن پیک و قاصد به شهرهای دور و نزدیک، علمای کشور را به همراهی و مشارکت در این کار دعوت کرد.
حاج آقا نورالله خود با همراهی علمای سرشناس اصفهانی، سایر اعضای خاندان مادریش و بیشتر از ۱۰۰۰ نفر از طلاب و روحانیون اصفهانی در تاریخ ۲۱ شهریور ۱۳۰۶ راهی قم شدند و مورد استقبال با شکوه آیت الله عبدالکریم حائری مِهرجَردی معروف به شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم و مردم این شهر قرار گرفت.
با شروع بست نشینی حاج آقا دعوتنامه هایی را برای علما و روحانیون ایالات، ولایات و قصبات دور و نزدیک فرستاد و از آنان خواست برای به ثمر رسیدن اهداف بست نشینی به قم سفر کنند. بدین سان علمای نقاط مختلف کشور همچون از ایالت خراسان حاج میرزا عبدالله، از شیراز سید عبدالباقی و سید عبدالله شیرازی، از کاشان حاج میرزا شهاب الدین کاشانی، از همدان شیخ الاسلام همدانی و از خمین حاج میرزا محمدمهدی احمدی به مهاجرین پیوستند.
حاج آقا نورالله نفر اول از سمت چپ
آقا نورالله همزمان هیاتی به نام هیات علمیه روحانیه مهاجرین قم تشکیل داد تا از راه این تشکل مذهبی بتواند تصمیماتش را برای اجرای متحد به طلاب اعلام نماید. مهاجرت علما به قم کم کم دامنه وسیع تری پیدا کرد و هیجان سیاسی در تهران و سایر شهرها را تشدید کرد. رضا شاه که به شدت از این واقعه هراسان شده بود از آن بعنوان لشکرکشی روحانیون بر ضد حکومت یاد کرد و حاج آقا نورالله را آدمی خطرناک معرفی نمود.
در شهرهای مختلف همچون شیراز و مشهد به طرفداری از قیام تعطیلی عمومی اعلام گردید و تلگراف هایی در پشتیبانی از بیانیه های هیات علمیه روحانیه مهاجرین قم از جانب روحانیون و مردم با مخاطب قرار دادن دولت وقت مخابره شد.
پس از چندین بار تبادل تلگراف و نامه بین بست نشینان و دولت، علمای مهاجر درخواست های شان را به این شرح اعلام کردند: «۱- جلوگیری یا اصلاح و تعدیل نظام وظیفه ۲- اعزام پنج نفر از علما مطابق اصل دوم متمم قانون اساسی به مجلس ۳- جلوگیری کامل از منهیات شرعیه ۴- ابقا و تثبیت محاضر شرع ۵- تعیین یک نفر به سمت ناظر شرعیات در وزارت فرهنگ ۶- پیشگیری از نشر اوراق مضره و تعطیلی مدارس بیگانگان.»
مخبرالسلطنه در تلگرافی به علمای مهاجر در تاریخ دوم آبان ۱۳۰۶ از ایشان خواست برای حل و فصل مشکلات به تهران برگردند اما حاج آقا نورالله که از قصد و نیت اصلی دولت یعنی پراکنده کردن اجتماع روحانیون و از بین بردن تقدسی که قیام در شهر مذهبی قم از آن برخوردار بود و تحت کنترل در آوردن روحانیون در شهر تهران آگاه بود با تیزبینی پاسخ داد: «به علت کسالت نمی توانم به تهران بیایم.» او با این عذر استقرار مهاجران در قم را تداوم داد.
ناموفق بودن مخبرالسلطنه در همراه کردن بست نشینان قم باعث دخالت مستقیم رضا شاه شد. وی در تلگرافی که در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۰۶ به قم زد، تصریح کرد: «هیچ مقامی در ایران حق ندارد در مصوبات مجلس تجدید نظر کند. وظیفه دولت رفاه حال عموم مردم منتهی از طریق قانون است. علما باید با عنایت به این که هجرت به قم مستلزم خسارت اهالی اصفهان است به اتفاق عموم اشخاصی که به قم آمدند به اصفهان معاودت نمایند. به آنان اطمینان می دهم با صدور اوامر لازم به هیات دولت تسهیلات لازمه در ضمن اجرای قانون رعایت خواهد شد.»
وعده های رضا شاه هم در مهاجران اثر نکرد. مبحث تا جایی بالا گرفت که عبدالحسین تیمورتاش، وزیر دربار رضا شاه پیشنهاد به توپ بسته شدن قم را داد اما مخبرالسلطنه مذاکره را راه درست دانست و با علمای مهاجر به صورت مستقیم به مذاکره پرداخت و در جریان خواسته های آنان قرار گرفت.
علمای بست نشین هم تصمیم گرفتند شیخ کمال نجفی معروف به شریعتمدار را بعنوان نماینده خود به تهران بفرستند تا از نزدیک در جریان اقدامات مخبرالسلطنه قرار بگیرند. شیخ کمال نجفی در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۰۶ با رضا شاه دیدار نمود. در این دیدار شاهِ پهلوی او را از تحقق کلیه خواسته های علمای مهاجر مطمئن کرد و خواهان آخر مهاجرت علما به قم شد.
قرار شد برای هماهنگی و توافق، نمایندگان دولت همچون مخبرالسلطنه هدایت، تیمورتاش، میرزا زین العابدین امام جمعه و سید جواد ظهیرالاسلام با سفر به قم با علما دیدار و گفتگو کنند. در دیدار چهار نماینده دولت و علما با وجود اختلاف نظرهای اولیه بعد از یک هفته نمایندگان دولت پذیرفتند تا دربار رسما تقاضای روحانیون را بپذیرد و اجرای آنها را تعهد کند. بدین ترتیب صورت جلسه ای تنظیم شد و تصاویر آن به ایالات و ولایات مختلف ارسال شد.
به دنبال توافق دولت و علمای بست نشین وزارت دربار پهلوی در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۰۶ اطلاعیه ای به این مضمون در روزنامه های کثیرالانتشار منتشر کرد: «درباره قانون نظام وظیفه اجباری، خود دولت و وزارت جنگ بعد از تجارب حاصله و مطالعه بر روی قانون مزبور، آنرا برای تجدیدنظر به مجلس شورای ملی پیشنهاد خواهند کرد.
در مورد حضور پنج نفر از علمای تراز اول در مجلس شورای ملی هم لازم است به ترتیبی که در قانون اساسی مقرر و معین شده رفتار شود. مسلم است که از سوی دولت هیچ نوع معارضه با بودن علمای تراز اول در مجلس نبوده و در موقع خود مساعدت لازم به عمل خواهد آمد.
در باب ابقا و تثبیت محاضر شرعیه هم نظر به آن که در ارتباط با مقامات مقننه است، رجوع می شود و انجام تقاضای آقایان خواهد شد. همینطور در باب ناظر شرعیات و پیشگیری از جراید و مدارس خارجه در حدود قانون، دولت در اجراییات مضایقه و خودداری نمی کند.»
انشقاق بست نشینان
حاج مهدی نورالله اصفهانی رهبر قیام به علت بدبینی که به دربار و دولت وقت داشت وعده های نمایندگان دولت را پوچ دانست و خواهان استمرار حضور علما در قم تا اجرای عملی و تصویب نهایی متعهدات دولت در هیات دولت و مجلس شورای ملی شد اما برخی روحانیون بست نشین با نظر او مخالفت کردند و کار را تمام شده پنداشتند.
سوز سرمای آذر ۱۳۰۶، فشارهای خانوادگی و سختی های تداوم تأمین معیشت در دوران مهاجرت به کمکِ مخالفان تداوم بست نشینی آمد تا بخشی از علما همچون آیت الله محمدحسین فشارکی، میرسید عبدالحسین مدرس خاتون آبادی ملقب به سید العراقین، دهکردی و شیخ مهدی نجفی به شهر و دیار خود برگردند و با این کار باعث آزردگی و تالم روحی شیخ مهدی نورالله اصفهانی و شکست قیام شوند.
با وجودی حاج آقا نورالله و بقیه علمای بست نشین در قم با پافشاری و اصرار فراوان و با ارسال تلگراف های گوناگونی به مجلس شورای ملی و دولت وقت بعد از ۱۰۴ روز بست نشینی اجرای توافقات با نمایندگان دربار و دولت وقت را خواهان شدند و مخبرالسلطنه هدایت را مجبور کردند لایحه اصلاحیه قانون خدمت وظیفه الزامی را در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۰۶ به مجلس شورای ملی بفرستد اما قبل از آنکه لایحه مذبور در دستورکار مجلس قرار بگیرد رهبر قیام به طرز مشکوکی در چهارم دی ۱۳۰۶ در قم جان سپرد.
با مرگ رهبر بست نشینان سایر روحانیون حاضر هم به شهر و دیار خود برگشتند و دولت مخبرالسلطنهِ هم هیچ یک از توافقاتش با علمای بست نشین را اجرایی نکرد.
۲۱۲۲۰
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب